Η κλινική ύπνωση είναι μια ψυχική κατάσταση υψηλής εστίασης συγκέντρωσης και μειωμένης περιφερειακής συνειδητοποίησης. Όταν χρησιμοποιείται για κλινική αγωγή ασθενών, ονομάζεται «υπνοθεραπεία».

Η κλινική ύπνωση ανήκει στην επιστήμη της ψυχοθεραπείας, αποτελώντας έναν από τους κλάδους της ψυχολογίας που αναγνωρίστηκαν και από τον αμερικανικό σύλλογο το 1950.

Η κλινική ύπνωση δεν είναι ύπνος

Η ύπνωση είναι ένα είδος καθοδηγούμενης χαλάρωσης. Μέσα από αυτήν επιτυγχάνονται αλλαγές στη συμπεριφορά του ανθρώπου. «Αυτό συμβαίνει μέσω της μεταβολής των εγκεφαλικών κυμάτων. Ο εγκέφαλος λειτουργεί σε κάποιες ταχύτητες μέσα στην ημέρα οι οποίες αλλάζουν. Με τις τεχνικές της ύπνωσης (συνοδευόμενης μερικές φορές με μουσική υπόκρουση) ο άνθρωπος οδηγείται σε κατάσταση ηρεμίας. Με αυτόν τον τρόπο ενεργοποιούνται κάποιες δομές του εγκέφαλου που τον καθιστούν περισσότερο ανεκτικό στις υποβολές (λέξεις, προτάσεις, διδαχές), αλλάζοντας άμεσα τη συμπεριφορά του.

Η αλλαγή αυτή γίνεται σε ασυνείδητο και όχι συνειδητό επίπεδο. Αφορά όλα τα δεδομένα της ζωής μας, τα τραύματα, τα σοκ και τις αρνητικές εμπειρίες που έχουν καταγραφεί. Στην υπνοθεραπεία ο θεραπευτής δεν ελέγχει τον ασθενή, ο ασθενής ελέγχει τον εαυτό του. Στην ουσία, ο θεραπευόμενος κάνει ύπνωση στον ίδιο του τον εαυτό. Ο θεραπευτής τον οδηγεί και τον βοηθά να πετύχει τους στόχους της ύπνωσης. Ο ασθενής εισέρχεται σε ύπνωση μόνο όταν το θελήσει και μπορεί να εξέλθει από την ύπνωση όταν ο ίδιος το αποφασίσει. Δεν υπάρχει απώλεια συνείδησης κατά την ύπνωση. Επίσης, δεν υπάρχει αμνησία μετά την υπνοθεραπεία, εκτός από ένα μικρό ποσοστό περιπτώσεων.

Τα οφέλη της κλινικής ύπνωσης

Πολλές έρευνες δείχνουν ότι η ύπνωση μπορεί να συμβάλει σημαντικά στον περιορισμό και την καταπολέμηση των συμπτωμάτων πολλών ασθενειών. Είναι ακόμη πιο αποτελεσματική όταν συνδυάζεται με άλλα είδη ψυχοθεραπείας, όπως η συμβουλευτική και οι συμπεριφοριστικές θεραπείες (CBT). Η κλινική ύπνωση αντιμετωπίζει το σήμερα. Η εφαρμογή της είναι βραχεία, στοχεύοντας στο εδώ και τώρα.

Ως εκ τούτου, η κλινική ύπνωση βοηθά στην αντιμετώπιση πολλών ανεπιθύμητων καταστάσεων στη ζωή του ανθρώπου, ψυχικών αλλά και σωματικών. Οι σημαντικότερες είναι:

• Φοβίες
• Μετατραυματικό σύνδρομο
• Κατάθλιψη
• Διατροφικές διαταραχές

Στον Αθλητισμό βοηθά τους αθλητές που έχουν χάσει τη φόρμα τους να επιστρέψουν σε προηγούμενα υψηλά επίπεδα επίδοσης καθώς και στον εντοπισμό των αιτιών που οδήγησαν τον αθλητή να μην αποδίδει όπως απέδιδε. Ακόμη, συμβάλλει στη μείωση του άγχους πριν από τον αγώνα αλλά και στον έλεγχο του πόνου όταν υπάρχει τραυματισμός. Τέλος, στη βελτίωση της αυτοπεποίθησης του αθλητή, στην αύξηση της αυτοσυγκέντρωσης και στη βοήθεια σε ατομικό επίπεδο, όταν προσωπικά προβλήματα επηρεάζουν την απόδοσή του.

Η ύπνωση ως εναλλακτικός τρόπος αναισθησίας

Σε κάποιες χώρες της Ευρώπης πολλοί ασθενείς επιλέγουν την ύπνωση αντί της γενικής αναισθησίας στο χειρουργείο. Θέλοντας να αποφύγουν τις ανεπιθύμητες παρενέργειες της αναισθησίας, όπως φυσικά και των κινδύνων που τη συνοδεύουν, οι ασθενείς δοκιμάζουν την ύπνωση στο χειρουργείο. Έχουν πραγματοποιηθεί πάνω από 8.000 εγχειρήσεις από το 1992 με την κλινική ύπνωση, η οποία έχει αντικαταστήσει τη χορήγηση υπναγωγών και μυοχαλαρωτικών φαρμάκων της αναισθησίας. Η Γαλλική Ομοσπονδία Αναισθησιολόγων έχει δημιουργήσει ειδικό παράρτημα για τα μέλη της, που την ασκούν παράλληλα με τη συμβατική αναισθησία.

Η μέθοδος αυτή βέβαια δεν είναι λειτουργική για όλους. Όπως επισημάνθηκε, πρέπει ο ίδιος ο ασθενής να επιτρέψει στον υπνοθεραπευτή να τον οδηγήσει σε ύπνωση. Επιπλέον, είναι χρονοβόρα διαδικασία σε σχέση με την κλασική αναισθησία. Τέλος, η κλασική αναισθησία, οποιαδήποτε στιγμή συμβεί κάτι στο χειρουργείο, μπορεί να το αντιμετωπίσει άμεσα.

Η κλινική ύπνωση αποτελεί μια τεχνική που αποδεδειγμένα μπορεί να βοηθήσει σημαντικά τον άνθρωπο. Εκπαιδευμένοι επαγγελματίες στον τομέα της ψυχικής υγείας μπορούν να συμπεριλάβουν την κλινική ύπνωση στη θεραπεία των ασθενών τους.